Sürdürülebilir bir gelecek ve sosyal refah için iş sağlığı ve güvenliği kilit önem taşıyor. Çünkü insan yaşamdaki ilerlemeyi ve kalkınmayı mümkün kılan en değerli kaynağımız. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde de belirtildiği gibi hepimiz yaşama, özgürlük ve güvenlik hakkına sahibiz. Çalışma hayatımız boyunca da bu haklarımızın korunması temel bir zorunluluk. Bu kapsamda teknolojik ilerleme ve yeni iş kollarıyla birlikte İSG uygulamalarının geliştiğine tanık oluyoruz.

Ülkemizde de İSG uygulamalarına dikkat çekmek amacıyla 1987 yılından bu yana 4-10 Mayıs tarihleri arası "İş Sağlığı ve Güvenliği Haftası" olarak kabul ediliyor. Hafta boyunca T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından konuyla ilgili çeşitli etkinlikler ve kongreler düzenleniyor.

Peki iş sağlığı ve güvenliği daha detaylı olarak ne anlama geliyor? Hangi uygulamaları içeriyor? Çalışanların güvenliği için dikkat edilmesi gereken noktalar neler? Tüm bu soruların cevaplarına birlikte bakalım…

İş sağlığı ve güvenliği nedir?

İş yaşamı içerisinde herhangi bir faaliyetten kaynaklı oluşan, çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehlikeye atan durumlara karşı yürütülecek bilimsel çalışmalardır. Temel olarak bir çalışanın işe başlamadan önceki sağlık durumuyla işi bitirdikten sonraki sağlık durumunun aynı olması ilkesine dayanır.

İş kazaları yaşanma ihtimalini en aza indirmek, yürütülen işlerle alakalı oluşabilecek sağlık sorunlarının önüne geçmek ve gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak İSG uygulamalarının öncelikli amaçlarıdır. Ancak sanayileşme, teknolojinin ilerlemesi, yeni iş kollarının ortaya çıkması ile birlikte İSG’nin kapsamı da genişliyor. Bugün iş ortamındaki fiziksel koşullardan operasyonların yürütülmesine, çalışan gelişiminden sosyal olanaklara kadar birçok alandaki uygulamayı İSG süreçlerine dâhil edebiliriz.

Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre her yıl 2 milyona yakın insan iş ile ilgili kazalar ve hastalıklar nedeniyle yaşamını yitiriyor. Oysa tüm kazalar önlenebilir. Bunun için iş yerinde güçlü bir İSG kültürü oluşturmak gerekiyor. Çalışanların sağlığı ve güvenliğini gözeten uygulamalar eksiksiz bir şekilde hayata geçirilmeli. Bu uygulamalara dikkat çekmek amacıyla konuyla ilgili önemli detaylara göz atalım.

“Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre her yıl 2 milyona yakın insan iş ile ilgili kazalar ve hastalıklar nedeniyle yaşamını yitiriyor. Oysa tüm kazalar önlenebilir. Bunun için iş yerinde güçlü bir İSG kültürü oluşturmak gerekiyor.”

İş sağlığı ve güvenliğinde kilit noktalar

Risk değerlendirmesi:
Faaliyet gösterilen iş koluna dayalı olarak ortaya çıkabilecek risklerin belirlenmesi gerekir. Bu bağlamda nicel ve nitel yöntemler kullanılarak ilgili veriler toplanmalı ve analiz edilmelidir.

Ortam güvenliği:
Çalışma alanları, söz konusu faaliyetlerle ilgili tehlikeler gözetilerek tasarlanmalıdır. İş kazası risklerini minimize edecek şekilde tasarlanan bu ortamlar, çalışanların güvenli ve verimli bir şekilde faaliyetlerini yürütmesini mümkün kılmalıdır.

Periyodik denetimler:
Faaliyetler ilgili yasal ve diğer şartlara, risk değerlendirmelerine ve çalışma yetkilendirme sistemine uygun yürütülmeli ve denetlenmelidir. Araç, gereç ve teknik malzemeler periyodik olarak kontrol edilmeli ve bakım faaliyetleri yürütülmelidir.

Uluslararası İSG standartlarına uyum:
İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında dünyadaki bilimsel ve teknik ilerlemeler gözetilmelidir. Yasal düzenlemelere uyum göstermekle birlikte uluslararası İSG standartları çok yakından takip edilmeli ve iş süreçlerine entegre edilmelidir.

İSG eğitimleri ve etkinlikler:
İş ortamındaki güvenliğin sağlanabilmesi için çalışan ekiplerin de aynı bilince sahip olması gerekir. Her bir çalışana temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verilmeli, konuyla ilgili farkındalık kazandıracak etkinlikler planlanmalıdır. Afet ve acil durumlar için eylem planı oluşturulup bunların hayata geçirildiği tatbikatlar düzenlenmelidir.

Kapsayıcılık:
İSG uygulamaları tüm çalışanları kapsayacak şekilde gerçekleştirilmelidir. İşveren, evrensel ilkeler ışığında çalışanlarının güvenlik ve yaşam hakkını eşit bir şekilde korumalı ve teşvik etmelidir.

Biz ne yapıyoruz?

SOCAR Türkiye olarak biz, evrensel değerleri kurum kültürümüzün merkezine yerleştiriyoruz. Çalışanlarımızı en değerli kaynağımız olarak görüyor, onlara sağlıklı ve güvenli bir iş ortamı sunmayı öncelikli hedefimiz kabul ediyoruz. Bu doğrultuda İSG uygulamalarımızda uluslararası standartları benimsiyor, devreye aldığımız uygulamaları tesislerimizde ISO 45001 ve ISO 14001, liman işletmelerimizde ise Greenport Yeşil Liman Sertifikaları ile belgelendiriyoruz.

Sağlıklı bir iş ortamın yaratılmasında çalışanlarımızın rolünün de önemli olduğuna inanıyoruz. Kurum içinde İSG kültürünün geliştirilmesi ve farkındalığın yüksek tutulması için eğitim faaliyetleri düzenliyoruz. Eğitim faaliyetleri işe girişte verilen oryantasyon programıyla başlayıp istihdam süresi boyunca sürekli devam ediyor. Bu kapsamda 2022 yılında 5210 çalışanımıza toplamda 165.244 saat iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verdik.

Hizmet verdiğimiz ana sektör doğası gereği riskli faaliyetleri içeriyor. Biz, oluşabilecek tüm riskleri minimize etmek için endüstrideki en iyi uygulamaları içeren SAFE İSG-Ç Yönetim Sistemi’ni hayata geçirdik. Bu yaklaşım altında düzenli olarak risk değerlendirmesi yapıyor, ekipman, malzeme, proses kontrol sistemleri, işletim sistemleri ve iş yönetiminde uygulanması gereken tüm faaliyetleri eksiksiz bir biçimde yerine getiriyoruz.

Çalışanlarımızın sağlığı ve güvenliğini sürekli kılmak, operasyonlarımızı verimli bir şekilde sürdürebilmek için iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarımızı geliştirmeye devam edeceğiz.