Petrol ve doğal gaz, dünya çapında stratejik birer kaynak olarak kabul edilirler. Rafineriler ham petrol ve doğal gazı işleyerek benzin, dizel, jet yakıtı gibi ürünlerle ulaşım, sanayi ve hane halkı için enerji ihtiyacını karşılar. Petrokimya şirketleri de plastik, kauçuk, ilaç, gübre, gıda ve boya gibi birçok sektörün gelişmesine öncülük ederek istihdama doğrudan katkı sağlar. Öte yandan rafineri ve petrokimya şirketleri enerji güvenliği, ekonomik kalkınma, sanayi gelişimi ve jeopolitik güç gibi stratejik açıdan önem taşır.

Rafineri ve petrokimya endüstrisinin sağladığı önemli faydaların yanında çevresel koşulların da etkisiyle bazı zorluklar meydana gelebiliyor:

Hızlı piyasa değişiklikleri: Petrol ve gaz endüstrisi oldukça döngüseldir ve fiyatlar beklenmedik şekilde dalgalanabilir. Ayrıca sektör, emisyonları azaltmak ve sürdürülebilir enerji kaynakları geliştirmek için giderek artan bir çaba içerisinde çalışmalarını sürdürür.

Teknolojik ilerlemeler: Petrol ve gaz endüstrisi sürekli araştırma ve geliştirme faaliyetleriyle yeni teknolojiler ortaya çıkarmaya çalışır. Örneğin zinc oxide, ruthenium ve platinum gibi katalizörlerin geliştirilmesi, plastikler için yeni pazarlar açan ve onları daha çok yönlü hale getiren iyileştirilmiş özelliklere sahip plastiklerin üretimini mümkün kıldı.

Uyumun anahtarı çevik metodolojisi

Petrol ve gaz şirketlerinin bu değişikliklere hızla uyum sağlayabilmesi kârlı ve sürdürülebilir kalabilmek için önemli. Uyum sağlamanın etkili yollarından biri çevik metodolojisini benimsemekten geçer. Zira çevik metodoloji, esnekliği ve iş birliğini vurgulayan bir çalışma yöntemidir. İşleri daha küçük ve yönetilebilir görevlere ayıran bu yöntemde ekipler, sonuçları hızlı bir şekilde teslim etmek için yinelemeli olarak çalışır. Çevik İş Modeli, değişiklikler ortaya çıktıkça takımların uyum sağlamasına olanak tanır. Hızlı piyasa değişikliklerinin ve teknolojik ilerlemenin yaşandığı bir dönemde çevik çalışma yönteminin sağlayabileceği başlıca avantajlara birlikte göz atalım:

Daha hızlı pazar yanıtı: Çevik ekipler yeni bilgilere, müşteri geri bildirimlerine ve sektördeki değişikliklere daha hızlı bir şekilde adapte olurlar ve geleneksel ekiplere göre daha hızlı sonuç üretebilirler. Çevik çalışma, değişen pazar koşullarına ve müşteri taleplerine hızlı şekilde uyum sağlama imkânı verir. Örneğin THY gibi global havayolu şirketlerine akaryakıt sağlayan Havacılık Satış Çevik Takımı, 2022 yılında fiyat hareketlerini günlük olarak takip ederek çevik planlama toplantılarında haftalık stok optimizasyonunu planlamış ve şirketimize ek getiri sağladı.

İyileştirilmiş kalite: Çevik takımlar, geri bildirim sürecini geliştirir. Müşteri ihtiyaçlarına daha iyi bir şekilde odaklanarak geri bildirimleri değerlendirir ve hızlı bir şekilde gerekli iyileştirmeleri yapar. Bu sayede müşteri memnuniyeti ve sadakati sağlanır. 2022 yılında AYPE Çevik Satış Takımı, Nitto müşterimizin satış süreçlerini yakından takip ederek 170 farklı satış operasyonunu sorunsuz olarak tamamladı. Bu sayede Petkim şirketimiz, Nitto’nun 2022 yılında düzenlendiği tedarikçi etkinliğinde Kalite, Ulaştırma, Sürdürülebilirlik ve Güvenirlik kapsamında yılın en değerli tedarikçisi olarak seçilmeye hak kazandı.

Risk azaltma: Çevik takım, değişikliklere hızlı bir şekilde tepki verir ve potansiyel risklerin etkisini minimize eder. Çalışma sistemi küçük ve hızlı toplantılarla bir araya gelecek şekilde kurgulanarak risklerin erken tespit edilmesi ve düzeltilmesi sağlanır.

Artan çalışan bağlılığı:Çevik ekipler, otonom bir şekilde kendi iş listesini oluşturduğu için çalışan bağlılığını olumlu etkiler.

Sürekli iyileştirme:Çevik yöntem, sürekli olarak öğrenmeyi ve iyileştirmeyi teşvik eder. İş sonuçlarının değerlendirilmesi ve geri bildirimlerin alınması, gelecekteki iş listeleri için öğrenme fırsatı sunar. Ekipler, deneyimlerini kullanarak sürekli biçimde daha iyi ve verimli hale gelir.

Peki başarılı olmak için ipuçları nelerdir?

İletişim ve koordinasyonun yönetilmesi, farklı ekipler ve paydaşlar arasında iş birliği sağlanması, hızlı karar verme mekanizmalarının oluşturulması büyük ölçekli şirketlerin en önemli zorluklarıdır. Şirketimiz de büyüklüğü nedeniyle karmaşık yapıları, çok sayıda departmanı ve büyük ölçekli projeleri içerisinde barındırıyor. Buradan hareketle süreçlerimizde Çevik Dönüşüm’ü başarılı bir şekilde gerçekleştirerek çevik takımlarla değer yaratma vizyonuna yönelik hareket etmeye başladık. Ayrıca çalışan mutluluğunda, iş sağlığı güvenliğinde ve üretim kapasitelerinde pozitif etki sağladık. Çevik İş Modeli uygulamamızla Stevie Awards Uluslararası İş Ödülleri (IBA) tarafından “Yılın Şirketi” kategorisinde “Enerji” sektöründe Gümüş Stevie ödülüne layık görüldük.

Çevik metodolojisinde ekiplerin birlikte etkili bir şekilde çalışabilmesi ve ortaya çıkan değişikliklere uyum sağlayabilmesi için güçlü bir iletişim ve iş birliği kültürüne ihtiyaç duyulabilir. Çünkü çevik çalışma, geleneksel yönetişim sistemlerinden farklı bir düşünme ve çalışma şekli gerektirir. Bu da çalışanların çevik düşünce tarzını benimsemesi, ekip çalışmasını kabul etmesi ve geleneksel iş yapış şekillerinden vazgeçmesi anlamına gelebilir. Çevik metodolojiye geçiş, organizasyon genelinde değişim yönetimi aktivitelerini de gerekli kılar. Aynı zamanda iş süreçlerinin yeniden tasarlanması, ekip yapılanmalarının değiştirilmesi ve iletişim kanallarının yeniden düzenlenmesi gibi değişikliklerin de yapılması gerekebilir.

Çevik çalışma, farklı süreçleri ve araçları beraberinde getirir. Çalışanların yeni süreç ve araçları benimsemesi de değişim yönetimi aktiviteleri ile desteklenir. Çalışanların eğitimi, bilinçlendirilmesi ve çevik prensiplere uyum sağlamaları için gerekli kaynaklar ve destek sağlanmalıdır. Bu tür değişim süreçlerinin başarıyla yönetilmesi ve çalışanların değişime uyum sağlaması başarılı bir dönüşüm için olmazsa olmazdır.

Çevik şirketler; bu özellikleri benimseyerek değişime daha duyarlı, yeni daha kolay uyum sağlayabilen ve müşteri ihtiyaçlarını karşılamakta öncülük eden şirketlere dönüşeceklerdir.

Yazan: SOCAR Türkiye Rafineri ve Petrokimya İş Birimi Çevik Değer Yaratma Uzman Yardımcısı Efe Can Karabıyık