Azerbaycan dilinde neft, petrol anlamına gelir. Petrol sektörü çalışanlarına ise neftçi denir. Kahraman Azerbaycan neftçileri, özveri ve cesaretle çalışarak Azerbaycan’ın bugünkü güçlü ve başarılı konumuna gelmesinde önemli bir role sahip. Fırtınalara ve güçlü dalgalara göğüs geren Hazar Denizi’nin fatihleri, 14 Kasım 1948 tarihinde 942 metre derinlikte ilk petrolü çıkardılar. Bugün binlerce petrol ve doğal gaz sektörü çalışanı, milyonlarca insanın modern yaşamda ihtiyaç duyduğu enerjiyi sağlamak için emek veriyor. Faaliyette olan yüzlerce kuyudan çıkarılan milyonlarca ton neft, Azerbaycan ekonomisinin kalkınmasını desteklemeye devam ediyor.

Azerbaycan petrol tarihi

Azerbaycan petrolünün tarihi çok eski zamanlara dayanıyor. Başkent Bakü’nün Binegedi Bölgesi’ndeki yapılan çalışmalar, 8 bin yıl önce insanların petrol kuyuları kazdıklarını ortaya koyuyor. Arap seyyah Ahmed El-Belazuri, eserlerinde antik çağlardan bu yana Azerbaycan bölgesindeki siyasi ve ekonomik yaşamın petrolle bağlantılı olduğunu aktarıyor. El Bîrûnî ise Bakü’den bahsettiği eserlerinde “Bakü, gazyağı diyarıdır.” diyor.

Modern zamanlara yaklaşırken 1847’de dünyada ilk endüstriyel kuyu Bakü’de açılarak petrol üretildi. 1900’lü yıllar ise Azerbaycan petrol sanayisi için gelişimin hızlandığı dönem oldu. 20. yüzyılın başında 11 milyon ton ham petrol üretimiyle dünya petrol üretiminin yarısından fazlası Bakü’de gerçekleşti. Bu, aynı zamanda Azerbaycan petrol üretimini dünyada ilk sıraya yerleştirdi.

“20. yüzyılın başında 11 milyon ton ham petrol üretimiyle dünya petrol üretiminin yarısından fazlası Bakü’de gerçekleşti.”

Açık denizde petrol çalışmalarına başlanması amacıyla 1949 yılında dünyanın ilk petrol ve gazla ilgili bilimsel araştırma ve tasarım enstitüsü Denizneftgazlayihe Bakü’de açıldı. 1950 yılında Azerbaycan, dünyada ilk kez açık denizden petrol çıkarmayı başaran ülke oldu. Devam eden yıllarda denizlerdeki jeolojik arama çalışmaları hızlanırken 1969 yılına kadar birçok petrol ve doğal gaz yatağı kullanıma açıldı.

Ayrıca dünyada ilk kez açık denizde direkler üzerine deniz madeni Azerbaycan’da inşa edildi. Bilimsel ve mühendislik çözümleri sayesinde metal tasarrufu ve yüksek verimlilik ile petrol üretimi maliyetleri düşürüldü.

1994 yılında Azerbaycan’ın Ulusal Lideri Haydar Aliyev’in öncülüğünde, Azeri-Çırak-Güneşli Havzası’ndaki petrolün dünya pazarına çıkarılmasını mümkün kılan Asrın Anlaşması imzalanarak, Azerbaycan petrolünün Avrupa’ya açılması sağlandı.

Petrolün Azerbaycan ve ekonomisi için önemi

Azerbaycan’ın bağımsızlığını kazandığı 1991 tarihinden itibaren giderek gelişen petrol ve doğal gaz sektörü, ülke ekonomisi için büyük öneme sahip. 20 Eylül 1994’te imzalanan Asrın Anlaşması ile dünyaya açılan Azerbaycan petrolü, Bakü-Tiflis-Ceyhan hattıyla daha kolay taşınabilir hale geldi. Bu hat sayesinde Azerbaycan petrolü Bakü’den Tiflis’e, oradan da Ceyhan’a geliyor. Burada tankerlere doldurularak dünya pazarlarına gönderiliyor. Öte yandan Azerbaycan doğal gazı da ülke ekonomisi açısından önem taşıyor. Şahdeniz yatağından çıkarılan doğal gazın Türkiye ve Avrupa’ya ulaştırılması için hazırlanan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP), Türkiye’de Ardahan’dan Edirne’ye kadar uzanıyor. Yapımı 2018 yılında tamamlanan hat, iki kardeş ülkenin kalkınmasını da destekliyor.

SOCAR Türkiye’nin kurulması ve 2008’de Petkim’in satın alınmasıyla kardeş ülke Türkiye ile stratejik bir ortaklığa imza atıldı. SOCAR Türkiye olarak biz, 15 yılda gerçekleştirdiğimiz yaklaşık 18 milyar dolarlık yatırımla Türkiye’nin en büyük dış yatırımcısı konumunda bulunuyoruz. Grup şirketlerimizde 5400 üzerinde yetkin çalışma arkadaşımız ve toplamda sağladığımız 10 bin kişiyi aşan istihdamla Türkiye’nin ekonomik, endüstriyel ve toplumsal kalkınmasına uzun yıllar daha hizmet etmeyi amaçlıyoruz. Bu inançla hareket ederek Türkiye’nin uluslararası platformlarda etkili bir üretim gücüne dönüşmesinde önemli roller üstlenmeye kararlıyız. Bugünün enerjisiyle yarınlar için çalışmaya devam edeceğiz.

Çağdaş Azerbaycan’ın mimarı Haydar Aliyev, Asrın Anlaşması’yla Azerbaycan’ın bugünlere gelmesine öncülük etti. Ülkenin sürdürülebilir ekonomik kalkınmasının temellerini atan Ulusal Lider Aliyev, Azerbaycan’ın uluslararası konumunu da sağlamlaştırdı. SOCAR Türkiye’nin kalkınması ve sektörde öncü konumda olması hedefi, Haydar Aliyev’in mirasıdır. 15 yılda yapılan 18 milyar doları aşkın yatırım, Haydar Aliyev’in “Bir millet, iki devlet” ülküsünün bir yansımasıdır.

“Petrol, daha güzel bir yaşam kurmak, daha iyi bir ülke inşa etmek ve daha iyi koşullar yaratmak için bir vasıtadır.”
İlham Aliyev

Asrın Anlaşmasının imzalandığı 20 Eylül, her yıl Azerbaycan’da Neftçiler Günü olarak kutlanıyor. Bütün petrol sektörü çalışanlarının Neftçiler Günü’nü kutlarız!